Dawno, dawno temu, w odległej Galaktyce gdzie dyskietki miały pojemność 720kB, powstało MegaFile… Pojemność 20 (SH204/ 205), 30, 60 MB (Mega-Bajtów, nie mylcie z Giaga-Bajtami:)) – aż wreszcie 44MB z wymiennymi dyskami SyQuest, z możliwością łączenia kaskadowego – pozwalała w tamtych czasach na bardzo wygodną pracę. I ten design! Dwa eleganckie komponenty MegaST i MegaFile w „pizza box” wyglądały naprawdę nowocześnie! Użytkownik mógł wybrać, który z nich będzie na górze:) Sam interfejs ACSI (Atari Computer System Interface) z bezpośrednim dostępem do pamięci (DMA, direct memory access) miał być alternatywą dla SCSI i chociaż od niego wolniejszy – 1.3MB/s – w kilku punktach go przewyższał. A cały zestaw (z monitorem i MegaST) kosztował mniej niż drukarka laserowa Apple.
Oczywiście dzisiaj z takich osiągów możemy się podśmiewać, ale na te czasy możliwości i cena tego sprzętu sprawiały, że był całkiem atrakcyjny dla zastosowań profesjonalnych.
MegaFile nie są częstymi gośćmi na portalach aukcyjnych. Najczęściej występują w kompletach, jako uzupełnienie MegaST. Ale można je również użyć z np. 1040 – wystarczy połączyć przez port ASCI. I tu uwaga: wtyczka portu to D-sub 19 pinów. W obydwu modułach (komputer i MegaFile) znajdziecie gniazda żeńskie. Niestety kabel D-Sub 19 męski – męski jest bardzo niestandardowy – i znalezienie go (czy nawet samych wtyczek) jest bardzo trudne. Ja miałem szczęście.
Kupując MegaFile pytajcie o kabel D-sub 19 male-male. Jego brak powinien znacząco wpłynąć na cenę modułu. No i zastanówcie się, czy uda się Wam go zdobyć/ dorobić. Inaczej zakup nie ma sensu.
Widziałem w sieci projekty, gdzie przerabiano wtyczkę D-Sub 25 na 19. Sam nie próbowałem.
Jeżeli chodzi o zasilanie – Megafile ma wbudowany zasilacz. Podłączacie go do gniazdka zwykłym kablem zasilającym – takim jak do Waszego PC (3 bolce, trapezowy). Jeżeli nie ma go w komplecie – nie ma problemu, można je kupić wszędzie i kosztują kilka złotych.
Uruchomienie
- Połączcie dysk i komputer kablem d-sub przed włączeniem obydwu jednostek; w komputerze uzyjcie gniazda HARD DISK a na Megafile HARD DISK IN. Port HARD DISK OUT służy do podłączenia (kaskadowo) kolejnego Megafile (lub np. drukarki). Maksymalnie możecie podłączyć do 8 urządzeń chociaż instrukcja zaleca maksymalnie 4. Tu uwaga: na płycie jest przełącznik DIP który identyfikuje numer kolejnego urządzenia. Każde kaskadowo połączone urządzenie musi mieć unikalny numer. Tyle instrukcja – nie próbowałem,
- Najpierw włączcie dysk, poczekajcie aż się rozkręci (słychać:)),
- Teraz włączcie komputer,
- Na pulpicie powinny pojawić się ikonki dysków,
- Jeżeli powyższe się nie wydarzyło – komputer trzeba czasem kilka razy zresetować, żeby skomunikował się z dyskiem,
- Dalej obsługujecie dysk jak stację dyskietek,
- Po skończonej pracy: najpierw wyłączcie komputer, potem dysk.
W czasie pracy na Megafile powinna świecić się zielona lampka (zasilanie) i mrugać pomarańczowa (odczyt/zapis).
Atari Hard Disk Utilities
…to zestaw narzędzi przydatnych do zarządzania dyskiem. Programy te znalazłem tutaj.
| Folder/Program | Przeznaczenie | Pliki |
|---|---|---|
| HDX/ HDX | Formatuje dysk (Format), tworzy partycje (Partition), czyści je (Zero), zaznacza bad-sektory (Markbad), parkuje głowice (Ship). Parkowanie głowic: tylko z dyskietki. | HDX.PRG, HDX.RSC (plugin do GEM), WINPCAP (parametry dysku) |
| HDX/ SHIP | Parkuje głowice na wszystkich podłączonych dyskach. Uruchamiaj tylko z dyskietki. Zamknij wszystkie inne okna, uruchom program – i wyłącz dysk jak tylko pojawi się GEM. | SHIP.PRG |
| HINSTALL/ HINSTALL | Instalacja twardego dysku – nie ma potrzeby uruchamiać na nowszych wersjach TOS (sterownik AHDI instaluje się automatycznie) | HINSTALL.PRG |
| HINSTALL/COLDBOOT | Programik do restartowania komputera | COLDBOOT.PRG |
| AUTO/ AHDI | Sterownik dysku twardego | AHDI.PRG |
| AUTO/FOLDR100 | Usuwa ograniczenie do 40 folderów razem na dysku i dyskietkach, dla wersji TOS sprzed 1988 (późniejsze nie miały takiego ograniczenia); skopiuj do pierwszej partycji pierwszego dysku | FOLDR100.PRG |
Zwróćcie szczególną uwagę na „parkowanie” (ship). Chodzi o przesunięcie głowic znad talerzy z danymi tak, żeby podczas przenoszenia (na skutek wstrząsów) głowice nie uderzyły w talerz – potencjalnie uszkadzając zapisane na nim dane. A więc za każdym razem, gdy przenosicie megafile – powinniscie zaparkować go. To samo dotyczy wszystkich dysków mechanicznych – ale w nowszych modelach dzieje się to automatycznie.
ICD Harddisk Utilities
ICD to świetny zestaw narzędzi do dysków. Możecie go pobrać ze strony Atari ST essentials. Nagrajcie je na dyskietkę, zrestartujcie komputer. Zacznijcie id uruchomienia ICDBOOT.PRG. Po restarcie HDUTIL.PRG. RATEHD.PRG przetestuje transfer. Opisu wszystkich narzędzi szukajcie w pliku DOCS\ENGLISH\READ.
Podsumowanie
W porównaniu do „machania” dyskietkami – praca z Megafile jest naprawdę komfortowa. Przyda się jakiś lepszy manager plików – np. KK Commander. W parze z moim internetowym „donglem”, oprogramowanie ściąga się i instaluje bardzo wygodnie.
Wygląda na to, że miałem też trochę szczęścia. Mimo że Megafile wyglądał tragicznie, powoli udało mi się go przywrócić do całkiem fajnego stanu.
Również sprawdzenie sektorów wypadło całkiem pozytywnie – tylko kilka było uszkodzonych i to zdaje się że już dawno. Naklejka na dysku sugeruje, że mogło to być nawet fabrycznie.
Nic tylko kupować i używać:)
Dodatkowo
Port ASCI
Na stronie atarimuseum.com znalazłem organizację łącza ASCI:
| in | Name | Description |
|---|---|---|
| 1 | D0 | Data 0 |
| 2 | D1 | Data 1 |
| 3 | D2 | Data 2 |
| 4 | D3 | Data 3 |
| 5 | D4 | Data 4 |
| 6 | D5 | Data 5 |
| 7 | D6 | Data 6 |
| 8 | D7 | Data 7 |
| 9 | /CS | Chip Select |
| 10 | IRQ | Interrupt Request |
| 11 | GND | Ground |
| 12 | /RST | Reset |
| 13 | GND | Ground |
| 14 | ACK | Acknowledge |
| 15 | GND | Ground |
| 16 | A1 | Address bit |
| 17 | GND | Ground |
| 18 | R/W | Read/Write |
| 19 | REQ | Data Request |
Źródła
- https://agdlab.pl/slownik/D-sub,67
- http://www.atarimuseum.com/computers/16bits/harddrives/index.html
- http://www.atari.org.pl/forum/viewtopic.php?id=3881
- https://www.atarimagazines.com/analog/issue79/megafile.php
- https://docs.dev-docs.org/htm/search.php?find=_H
- https://groups.google.com/forum/#!topic/comp.sys.ibm.pc.hardware/pc09c_yHWr8
- https://www.atari-forum.com/viewtopic.php?t=11350
- https://archive.org/details/Atari_Megafile_Owners_Manual_Rev._B_1988
- https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiwkqr-mvPqAhWxw4sKHcqEASUQFjABegQIBRAB&url=http%3A%2F%2Finfo-coach.fr%2Fatari%2Fdocuments%2F_mydoc%2FAtari_HD_File_Sytem_Reference_Guide.pdf&usg=AOvVaw3IR3qQ8kMZpAZW7aRGfGMQ
- http://dev-docs.atariforge.org/files/ACSI_DMA_Guide_6-28-1991.pdf